NAVIGO Visserijmuseum is gewijd aan de vissers van bij ons en aan hun lange, fascinerende geschiedenis. Wonderbaarlijke visvangsten in de Tweede Wereldoorlog, jongens van twaalf die hun leven waagden als IJslandvaarder, het soms harde en eenzame leven van vissersvrouwen… Dat en nog veel meer ontdek je bij ons. Onze potvis...
De haringbuis dook voor het eerst op in de 15de eeuw. Het scheepsmodel staat symbool voor de historisch belangrijke haringvisserij aan de Vlaamse kust. Die kwam op rond het jaar 1000.
Door bevolkingsgroei en de opmars van de steden was er meer voedsel nodig. Het antwoord? Vis!
Omdat haringen talrijk voorkwamen in de Noordzee, werd de soort druk bevist. Dat gebeurde met lange, fijnmazige netten, vleten genoemd – vandaar de uitdrukking ‘bij de vleet’.
In Nationaal Visserijmuseum Navigo in Koksijde kan je de haringbuis bewonderen en het verhaal van de visserij ontdekken.
Haring bederft snel, en dat is slecht voor de verkoop. Daarom ging men allerlei manieren gebruiken om de beestjes langer houdbaar te maken. Zoals ze in zout bewaren, of door haringen te roken en er zo ‘bokking’ van te maken. In de late 14de eeuw bedachten vissers een andere, revolutionaire methode: ‘kaken’, het verwijderden van de kieuwen en ingewanden van de haring voor het inzouten.
De haringbuis was helemaal aangepast aan de nieuwe bewaarmanier. Haringen kaken kon meteen op het brede scheepsdek gebeuren. En dat was niet het enige voordeel. De haringbuis had een groter bereik dan de kleine scheepjes die de haringvissers voordien gebruikten. Vanaf nu waren Vlaamse vissers ook te vinden in Schotse en zelfs Scandinavische wateren. De haringvangst kende daardoor een topperiode in de 15de en 16de eeuw.
Bezoek het MAS in Antwerpen en verken de band van de Scheldestad met de visvangst.
Aan het begin van de 17de eeuw zorgde het oorlogsgeweld in de Zuidelijke Nederlanden echter voor een zware crisis in de haringvisserij. De sector zou nooit meer helemaal herstellen. Vlaamse vissers konden weliswaar genoeg andere vissoorten vangen, van tong, over kabeljauw, tot garnalen. Die laatste werden overigens gevangen op het strand door vissers te paard.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog kende de haringvisserij nog een laatste gloriemoment. Enorme haringvangsten van tienduizenden tonnen hielpen het bezette België een gebrek aan voedsel te lijf te gaan.
Maar daarna ging de sector opnieuw achteruit. In de jaren 1970 kwamen er zelfs Europese beperkingen op het haringvissen op de Noordzee, om de uitputting van het visbestand tegen te gaan.